GŁOS KAPITUŁY KONKURSU DLA MŁODYCH ARCHITEKTÓW 2021-2022
Przedstawiamy opinie członków Kapituły, na temat prac w IX edycji Konkursu dla Młodych Architektów.
I NAGRODA
„BIKE STOP” Centrum Ruchu Rowerowego i Nowych Idei w Parku Śląskim w Chorzowie
autor: Michał Szymaszek – Politechnika Śląska*
MARTA SĘKULSKA-WROŃSKA, Partner WXCA, Prezes Zarządu OW SARP
Projekt „BIKE STOP”, w parku Śląskim w Chorzowie, zabiera nas w piękny świat marzenia młodego architekta i sportowca. Jest to projekt wielopłaszczyznowy, wyrastający z kontekstu miejsca, potrzeb funkcjonalnych, a co więcej, stawiający za cel kreowanie pozytywnych postaw użytkowników. Propagując aktywność sportową oraz zasady fair play wzajemnego szacunku i spotkań podczas uprawiania sportu, niezależnie od wieku, popularyzuje również rower jako środek transportu przyjazny środowisku. Pogrążony dach obiektu pomaga zbierać wodę deszczową, zwracając uwagę na rolę architekta w zmniejszaniu negatywnego wpływu budownictwa na środowisko. Woda jest najcenniejszym zasobem planety. Autor w swojej pracy stara się stworzyć obiekt symbiotyczny, uzupełniając zebraną wodą z dachu niedobory nawodnienia roślin w sąsiadującym parku.
Porusza empatia i dostępność obiektu dla osób z niepełnosprawnościami, zachęcając do aktywności sportowej. Inżynieryjna świadomość znaczenia technologii we współczesnym sporcie zainspirowała Autora do stworzenia przestrzeni dla Centrum Nowych Technologii, któremu wyznaczył cel stworzenia nowej, polskiej marki rowerów.
W opinii Kapituły Nagrody piękna idea znalazła swój obraz w pięknym obiekcie. Prostota i lekkość sylwety bryły mają swą konsekwentną kontynuację w układzie rzutów, dystrybucji funkcji oraz przekroju. Całość ujęta w czytelnych rysunkach i szkicach ideowych w pełni przemawia do wyobraźni odbiorcy, zapraszając do współdzielenia marzenia z jego Twórcą.
Nagrodzone dzieło pozostawi nas już na zawsze z niedosytem prac jego Autora.
Pozostaje nadzieja, iż idea połączenia Centrum Nowych Technologii i ośrodka sportów kolarskich znajdzie odbiorcę oraz zostanie zrealizowana, podążając za wizją Michała Szymaszka.
MAŁGORZATA DRZEWOWSKA, Kierownik Marketingu, SOUDAL
Konkurs dla Młodych Architektów organizowany przez magazyn miesięcznik „Builder” to z jednej strony ogromna szansa na start zawodowy dla młodych architektów, a z drugiej okazja do wspierania ich w realizacji wybranej ścieżki zawodowej. Już od 9 lat, czyli od pierwszej edycji konkursu, mamy szansę obserwować rozwój młodych projektantów, którzy coraz bardziej zaskakują, wręcz zachwycają nas swoimi koncepcjami i pomysłami. To, co nas szczególnie cieszy, to fakt, że przyszli architekci kładą duży nacisk zarówno na walory funkcjonalne czy użytkowe projektów zgłaszanych do konkursu, jak i na energooszczędne rozwiązania, które są dla firmy Soudal jednym z najważniejszych celów strategicznych. Tegoroczny zwycięski projekt „BIKE STOP” to projekt wybrany przez nas m.in. ze względu na jego wielowymiarowy, społeczny, ekologiczny wydźwięk. Autor z jednej strony dał konkretną, funkcjonalną, jakże potrzebną odpowiedź na rosnące w naszym kraju zainteresowanie kolarstwem, a z drugiej przyczyniła się do popularyzacji tego sportu. W szerszym wymiarze koncepcja ma także ważny wymiar społecznej odpowiedzialności architektów i projektantów poprzez bezpośredni wpływ na oszczędność energii, zmniejszenie zużycia zasobów naturalnych czy zwiększenie bezpieczeństwa ekologicznego. Jest to także projekt bardzo bliski naszej firmie, która od lat aktywnie angażuje się w działania mające na celu rozwój oraz popularyzację kolarstwa. Soudal jest sponsorem zawodowej drużyny Lotto Soudal, a także regularnie wspiera znane na całym świecie kolarskie wyścigi, takie jak Giro d’Italia czy Vuelta a España. W tym roku Soudal został partnerem Tour de Pologne, najpopularniejszego wydarzenia kolarskiego
w Polsce.
*Autor zginął w wypadku i nie doczekał ogłoszenia wyników. Jego prace Kapitule prezentowały w jego imieniu Karolina Stoces, Justyna Kłosek.
II NAGRODA
Architektura modernistyczna jako środowisko działań modernizacyjnych. Rewaloryzacja łaźni w Ciechocinku
autorka: Paulina Pawlikowska Politechnika Warszawska
ANDRZEJ M. CHOŁDZYŃSKI, Właściciel AMC –Andrzej M. Chołdzyński
Praca ta jest wartościowa z kilku powodów. Podejmuje działanie w sferze rewitalizacji przestrzeni zabudowanej krajobrazów porzuconych i zdegradowanych. Wpisuje się w filozofię powtórnego użytkowania obszarów zurbanizowanych, odebranych przyrodzie. Poszukiwanie nowej funkcji oraz nowego użytkowania jest częścią niezbędnej polityki oszczędzania, a także powtórnego wykorzystania przestrzeni, pozostającej w opozycji do rabunkowej polityki zabudowywania czy zawłaszczania coraz to nowych obszarów przyrody ożywionej i krajobrazu przyrodniczego. Projekt porusza się w obszarze „archeologii architektonicznej i kulturowej”, poszukuje ciągłości polskiej kultury architektonicznej oraz materialnej, proponując kolejne nawarstwienia funkcjonalne, cywilizacyjne w historycznej architekturze minionych lat. Autorka proponuje katalog spostrzeżeń socjologicznych, behawioralnych nastrojów i podprogowego ich działania, materiałów oraz technik budowlanych, który to katalog jest wybrany w sposób inspirujący, a co więcej, zachęcający do działania. Zwraca uwagę bardzo wysoki poziom warsztatu graficznego wraz z umiejętnościami przekonywującego, wrażliwego plastycznie obrazowania przestrzennego.
MARCIN SADOWSKI, architekt JEMS Architekci
Stan techniczny zespołu Romualda Gutta w Ciechocinku jest skandalem i wyrzutem sumienia środowisk zajmujących się architekturą oraz konserwacją zabytków. Obiekt, choć wpisany do rejestru, wciąż niszczeje. Sam wybór tematu pracy jest więc bardzo trafiony. W szczególności że twórczość Gutta jest wyjątkowo indywidualna na tle olbrzymiej ilości modernistycznych budowli tych czasów, zwykle typowo wpisanych w obowiązujący kanon. To miejsce również wyjątkowe z uwagi na funkcje i charakter budowli. Temat pracy jest więc trafiony, ale też bardzo trudny.
Plan całości – osiowy, ale nie symetryczny – wydaje się rozwiązaniem prawidłowym. Uporządkowane rzuty, elewacje, formalny słownik architektury przywołują lektury książek Juhaniego Pallasmy i Petera Zumthora.
Dobór materiałów naturalnych buduje ascetyczny nastrój wnętrz, wpisując jednocześnie pracę w szeroko propagowany nurt powrotu architektury do rozwiązań pierwotnych i refleksji nad dominacją oraz wszechobecnością techniki w budownictwie.
Mocną stroną projektu jest sposób jego zaprezentowania. Czarno-białe grafiki, nastrojowe zdjęcia z modelu, bardzo wyraziście prezentują poetycki klimat architektury budowli i tworzonej przestrzeni. Współgrają z pojawiającą się na początku prezentacji projektu tezą autorki o potrzebie odpoczynku od świata zdominowanego mediami, z nadpodażą obrazów, informacji czy komunikatów.
Te pozytywne opinie o projekcie wydają się dość obiektywne. Subiektywne jak zwykle stają się uwagi krytyczne. Powściągliwość w użytych środkach wyrazu oceniana jest zwykle pozytywnie. Dzieło Gutta cechuje jednak pewna śmiałość i odwaga, radość z budowania. Pytaniem jest zatem: czy wspomniana powściągliwość nie jest paradoksalnie słabszą stroną projektu, który traci autonomiczną wyrazistość?
III NAGRODA
Zaczyn – przestrzeń społeczna w roli nośnika tożsamości miejsca
autor: Konrad Zaborski – Politechnika Wrocławska
MARIA SALONI-SADOWSKA, Partner, Kierownik Projektu, Kuryłowicz & Associates
Praca została nagrodzona za trafną i dojrzałą analizę architektoniczno-urbanistyczną wciąż aktualnego wyzwania, jakim jest rewitalizacja obiektów poprzemysłowych w naszych miastach. Mimo istnienia wielu pozytywnych przykładów realizacji tego typu ciągle zbyt mało jest kompleksowych programów obejmujących nie tylko pojedyncze budynki lub wybrane rejony, ale miasta jako całość. Wybór lokalizacji został poprzedzony szeroką analizą pokazującą krajobraz przemysłowy dawnego Wrocławia jako potencjał do rozwoju oraz zmian. Przedstawiony w pracy program rewitalizacji rejonu ulicy Paczkowskiej podejmuje trafny dialog z projektem planu miejscowego, dopełniając go o funkcje publiczne zlokalizowane w miejscach o szczególnym znaczeniu i wartości kulturowej. Autor pracy szczególną uwagę zwrócił na zachowanie tożsamości miejsca. Projekt dzielnicowego centrum społeczno-kulturalnego zlokalizowanego w rejonie starej kotłowni został oparty na szacunku dla wyjątkowej lokalizacji. Funkcjonalna, surowa architektura nowego budynku centrum aktywności lokalnej podkreśla wartość estetyczną adaptowanego budynku kotłowni, w którym zlokalizowano salę widowiskową. Całość tworzy zespół o przemyślanej funkcji, która może być wykorzystywana w różnorodny sposób, stając się katalizatorem życia społecznego dla mieszkańców rewitalizowanego obszaru. Jury konkursu doceniło wielowątkowość, a także spójność pracy, w której przeprowadzona analiza i głębokie przemyślenia prowadzą do trafnych propozycji urbanistycznych oraz wartościowych rozwiązań architektonicznych. Opracowanie tematu nie ogranicza się do zagadnień przestrzennych, ale dotyka również zagadnień społecznych, psychologicznych, ekonomicznych. W swojej analizie autor wykazał się wrażliwością i dojrzałością oraz zrozumieniem złożoności zagadnień, a także wyzwań, przed którymi staje architekt. Jury doceniło również wysoką estetykę, spójność, czytelność prezentacji pracy konkursowej.
I WYRÓŻNIENIE
Tjukula Jukurrpa. Ośrodek rehabilitacyjny dla koali australijskich na Górze Tamborine, Queensland”
autorka: Klaudia Trębska – Politechnika Wrocławska
DR INŻ. ARCH. RAFAŁ BARYCZ, Biuro Architektoniczne Barycz i Saramowicz
W odróżnieniu od kontrowersyjnego zideologizowanego klimatyzmu idea budowy centrum weterynaryjnego dla endemicznego i zagrożonego wyginięciem gatunku koali australijskich (Phascolarctos cinereus), zlokalizowanego na górze Tamborine w stanie Queensland w Australii, jest godnym uznania przykładem racjonalnej troski o środowisko oraz przyrodę. Autorka zbudowała swój projekt na planie pierścienia, a ten silny architektonicznie przekaz został nasycony przemyślanym, kompletnym programem funkcjonalnym. Jest tam lecznica dla chorych zwierząt, azyl dla rehabilitowanych koali, blok dydaktyczny z salami seminaryjnymi oraz ćwiczeniowymi, strefa diagnostyczna z laboratoriami badawczymi i część edukacyjno-muzealna. Nietuzinkowa forma przestrzenna wygradza teren przeznaczony pod habitat tymczasowy dla zwierząt przechodzących proces rehabilitacji. Projekt Tjukula Jukurrpa, podobnie jak rok temu nagrodzonej Remizy w Połęcku, odznacza się dwoma imperatywnymi przymiotami dobrej architektury: niesie ważną społecznie treść, a następnie właściwie ją wypełnia: materią, funkcją, a także formą architektoniczną. Pokazuje, jak można się unowocześnić, zachowując własną tożsamość. Jest bliski mojej wizji architektury, którą nazywam „modernizmem tożsamościowym”, albowiem architektura wyrasta z kultury i w relacji do niej buduje swoje oblicze. Słusznie nagrodzona praca jest przejawem abstrakcyjnego regionalizmu. Projekt odnosi się do systemu wierzeń Aborygenów, znanego jako Tjukula Jukurrpa, który zakłada poszanowanie dla natury, ale również określa stosunek człowieka do roślin oraz zwierząt. Należy tedy wyrazić oczekiwanie wobec naszych Młodych Przyjaciół Architektury, że w kolejnej edycji Konkursu dla Młodych Architektów, który jest imponującym wydarzeniem architektonicznym o niezwykłej wprost skali, dość powiedzieć, że w tym roku zgłoszono aż 154 prace, ktoś z Was pokusi się o zaprojektowanie podobnego ośrodka ratunkowego, lecz przeznaczonego dla czworonożnych bądź skrzydlatych mieszkańców polskich lasów. Nie brakuje bowiem u nas tego typu placówek, w których weterynarze, ale też wolontariusze, ludzie dobrej woli, opiekują się rannymi, chorymi, wycieńczonymi, niezdolnymi do samodzielnego życia lub w inny sposób upośledzonymi dzikimi zwierzętami. Nadanie im odpowiedniej rangi przestrzennej to zdecydowanie fascynujące wyzwanie dla elity naszej Młodzieży Architektonicznej.
Można powtórzyć za Szczęsnym Morawskim, że „przyroda tylko jest matką budownictwa, tak jak jest macierzą piękna wszelkiego”, a za Adamem Asnykiem: „o, wielki poemacie natury, któż może iść w ślad za twych piękności natchnieniem wieczystem”.
II WYRÓŻNIENIE
Mur Pamięci
autor: Kamil Barszczewski – Politechnika Białostocka
MARIA SALONI-SADOWSKA, Partner, Kierownik Projektu, Kuryłowicz & Associates
Praca została wyróżniona za dojrzałe przedstawienie tematu zapomnianych nekropolii, które tak licznie występują w polskim krajobrazie. Pamięć o tych miejscach zaciera się nieuchronnie i coraz trudniej odnaleźć je w przestrzeni. Godne upamiętnienie starego cmentarza żydowskiego to nie tylko zabezpieczenie czci pochowanych tam ludzi, ale także zachowanie, często ostatniego, materialnego świadectwa o obecności społeczności żydowskiej w danym regionie. Podjęty temat upamiętnienia kirkutu w Zabłudowie wymagał od autora dojrzałości projektowej, a także głębokiej refleksji.
Prace projektowe zostały poprzedzone wnikliwą analizą historyczną i kulturową. Zaproponowana w projekcie forma muru wygradza oraz chroni przestrzeń starego cmentarza, a jednocześnie jest elementem ekspozycyjnym. W otoczonej murem przestrzeni w sposób szczególny wyeksponowane są ruiny ochela i pozostałości nagrobków. Niezależna, większa forma budynku memorium – miejsca modlitwy podkreśla przestrzennie całość założenia. Przedstawione rozwiązania projektowe są pełne symboliki, odniesień do kultury oraz tradycji narodu żydowskiego. Obiekty o współczesnej, lecz pełnej odniesień do tradycji formie mają stanowić czytelny znak w otwartym krajobrazie otaczającym miasto – znak pamięci.
Jury doceniło przemyślane propozycje projektowe odpowiadające specyfice podjętego tematu oraz sposób prezentacji pracy. Analiza pracy Mur Pamięci zachęca do zadumy nad istotą przemijania jednostek i całych społeczności oraz nad siłą natury, która zaciera ślady obecności człowieka.
ANDRZEJ M. CHOŁDZYŃSKI, Właściciel AMC –Andrzej M. Chołdzyński
Praca została wyróżniona większością głosów Kapituły Konkursu KDMA za podjęcie ważnej tematyki obecności kultury żydowskiej w Polsce. Projekt zapowiada intencje utrwalenia w pamięci przestrzennej żydowskiego kirkutu Zabłudowa, stanowiącego według autora jedyną materialną pozostałość w tym miejscu obecności społeczności żydowskiej. Proponuje wzniesienie muru oraz memorium, które miałyby utrwalić w przestrzeni pejzażu, pamięci historycznej i kulturowej sławną drewnianą synagogę Zabłudowa oraz kirkut. Autor proponuje „masywne mury, memorium, wysokie wnętrze, ascetyczne formy, rytmy, a także dystrybucję światła nadającego jego formie oraz przestrzeni monumentalny charakter i sakralny status”. Przedstawia na swoich rysunkach takie właśnie kamienne bądź żelbetowe formy ubrane w detal między innymi szklanych balustrad, kontrastujących z okoliczną łąką i łanami zboża.
III WYRÓŻNIENIE
Wiara i Rozum. Kościół i szkoła jako generatory życia publicznego w krajobrazie współczesnego miasta
autor: Marek Grąbczewski – Politechnika Śląska
Dr arch. JERZY GROCHULSKI, prof PW, Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej
Każdy ma prawo do użytkowania przestrzeni publicznej i pozostaje ona wartością wspólną. Ta, zdaje się, oczywista teza w realiach życia społecznego nie zawsze jest realizowana. Głos architekta artykułowany w formie projektu proponującego organizację przestrzeni jako na równych prawach współdzielonej pomiędzy różne grupy interesariuszy został potraktowany przez jury jako zasługująca na wyróżnienie istotna i ciekawa wypowiedź na temat możliwości zaspakajania potrzeb użytkowych każdej z nich, z dodatkowym walorem propozycji możliwie powszechnego udostępniania przestrzeni dedykowanej stronom dyskursu. Walorem pracy jest nie tylko zasadniczo poprawna dyspozycja funkcjonalna budynków: szkoły i kościoła, ale jest nim podjęcie próby wskazania rozwiązania projektowego jako elementu dialogu społecznego na temat strukturalnej organizacji życia społeczności lokalnej. To przywraca architekturze należne jej miejsce komponentu debaty publicznej w sprawach ideowo trudnych, acz decydujących dla budowania relacji interpersonalnych w ich społecznym wymiarze. Projekt jest przypomnieniem oraz przestrogą przed pozostawianiem bez podstawowych rozstrzygnięć funkcjonalno-użytkowych istotnych znaczeniowo fragmentów przestrzeni i dowodzi zasadności podejmowania tak ważnych decyzji już na poziomie przesądzeń planistycznych. Potwierdza tym samym rolę kompleksowego widzenia przestrzeni jako nośnika wartości społecznie ważkich.
PAWEŁ MAJCHROWSKI, Kierownik działu koordynacji inwestycji, Ponzio Polska
Wiara i rozum – wybór czy kompromis? Szukanie rozwiązań oraz kompromisów jest odwiecznym dylematem ludzkości. Wiara niezależnie od jej ukierunkowania daje podstawy do tworzenia ponadczasowych dzieł. Dwa jakże ważne fundamenty: „wiara i rozum” przedstawione w projekcie architektonicznym kościoła oraz szkoły, zaprojektowane na wspólnej działce, można by rzec: na wspólnym fundamencie, pokazują możliwość współistnienia. Brak dominanty w obu budowlach podkreśla ich równość, a zarazem daje uczestnikowi życia społecznego możliwości (w razie potrzeby) dokonania wyboru. Porównywalne wielkości zaprojektowanych obiektów, natomiast jakże odmienne konstrukcje, nadały właściwy charakter poszczególnym bryłom. Kościół jest otwarty w swej formie (z możliwością medytacji), szkoła natomiast zamknięta – ułatwiająca naukę i skupienie.
Wiara oraz rozum, podobnie jak aluminium czy szkło, mogą istnieć oddzielnie, jednak idealnie się uzupełniają. Dzięki pracy projektowej p. Marka Grąbczewskiego, będącej wyzwaniem młodego architekta, możemy zaobserwować, że szukanie kompromisów dla społeczności lokalnej pozwala rozwijać jednocześnie naukowe i duchowe aspekty życia.
NAGRODY DODATKOWE WSC WITOLD SZYMANIK I S-KA
I NAGRODA WSC
Tjukula Jukurrpa. Ośrodek rehabilitacyjny dla koali australijskich na Górze Tamborine, Queensland
Autor: Klaudia Trębska – Politechnika Wrocławska
Przyznano ją za bardzo ciekawy wizualnie projekt zawierający interesujące rozwiązania architektoniczne wraz z odpowiednio przygotowanym modelem wykonanym w programie Archicad.
II NAGRODA WSC
Muzeum Lotnictwa w Łodzi
Autor: Wiktoria Sałaj – Politechnika Łódzka
Przyznano za interesujący, czytelny i przejrzysty model wykonany w programie Archicad.
III NAGRODA WSC
AQUA_TERAPIA Projekt Parku Wodnego w Bielsku-Białej
autor: Wojciech Remer – Politechnika Śląska
Przyznano za ciekawy projekt oparty na dobrze zorganizowanym i świetnie wykonanym modelu z programu Archicad.
