Autoklawizowany beton komórkowy i prefabrykacja betonowa w zrównoważonym budownictwie
Obydwie sekcje naszego Stowarzyszenia Producentów Betonów, tj. Autoklawizowanego Betonu Komórkowego i Prefabrykacji Betonowej, wspierają oraz realizują na co dzień działania związane ze Zrównoważonym Rozwojem – zarówno w praktyce (produkcja oraz wyroby będące jej wytworem), jak i teorii (edukacja w szkołach, konferencje
oraz seminaria, działalność wydawnicza).
Zrównoważony rozwój to wieloaspektowa idea, która ma na celu takie kształtowanie współczesnego świata, aby jak najlepiej zaspokajać dzisiejsze potrzeby społeczeństw bez ograniczania szans na rozwój przyszłych pokoleń. Dotyczy to różnych dziedzin systemu społeczno-gospodarczego, w tym budownictwa. Firmy zrzeszone w Stowarzyszeniu Producentów Betonów (SPB) reprezentują dwie branże w segmencie budownictwa zajmującego się produkcją materiałów budowlanych, tj. autoklawizowany beton komórkowy (ABK) – co stanowi 100% produkcji w Polsce, oraz prefabrykację betonową (PB) – reprezentującą około 70% potencjału produkcyjnego. Wszystkie nasze przedsiębiorstwa włączają się w działania na rzecz zrównoważonego budownictwa zarówno poprzez dostarczanie ekologicznych materiałów służących do wznoszenia energooszczędnych, zdrowych oraz bezpiecznych budynków, jak również przez optymalizację procesu produkcji i recyklingu.
OBOWIĄZUJĄCE WYMAGANIA W PROJEKTOWANIU
Od 1 stycznia 2021 r. zostały wprowadzone nowe Warunki Techniczne (WT 2021) określające zwiększoną efektywność energetyczną budynków m.in. poprzez współczynnik przenikania ciepła U oraz zapotrzebowanie na energię pierwotną EP. Z tym dniem skończył się również okres przejściowy przed wprowadzeniem Eurokodów w miejsce dotychczasowych Polskich Norm. Od tego momentu wszystkie realizowane projekty muszą być prowadzone zgodnie z wymogami aktualnych Eurokodów. Nowe wytyczne będą oddziaływały na projektowanie konstrukcji murowych, wykonawstwo materiałów budowlanych oraz wpłyną na wiele aspektów budowy i wykończenia domu z zachowaniem warunków zrównoważonego rozwoju. Na stronie www.un.org.pl/ znajdujemy szczegółowe wyjaśnienie, czym one są, kto oraz kiedy je ustanowił: Cele Zrównoważonego Rozwoju (ang. Sustainable Development Goals – SDG) to plan działania na
rzecz przemian i przeobrażeń świata, w którym potrzeby obecnego pokolenia mogą być zaspokojone w sposób zrównoważony, z szacunkiem dla środowiska oraz z uwzględnieniem potrzeb przyszłych pokoleń. Dokument Przekształcamy nasz świat: Agenda 2030 na rzecz zrównoważonego rozwoju został podpisany na szczycie w Nowym Jorku w dniach 25–27 września 2015 r. Określa on ambitne zobowiązanie do podjęcia szeregu działań na rzecz m.in. redukcji ubóstwa, zapewnienia dostępu do edukacji, żywności i czystej wody, równości szans, łagodzenia zmian klimatycznych oraz dostępu do zrównoważonych źródeł energii. Dokument zawiera 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju skupionych wokół 5 obszarów: ludzie, planeta, dobrobyt, pokój, partnerstwo (ang. 5xP: people, planet, prosperity, peace, partnership).
PRODUCENCI ABK I PB NA RZECZ ZRÓWNOWAŻONEGO BUDOWNICTWA
Dla osiągnięcia zrównoważonego budownictwa producenci ABK i PB będą się koncentrować w szczególności na następujących zadaniach:
• innowacyjność, przemysł, infrastruktura (cel 9);
• czysta i dostępna energia (cel 7);
• czysta woda i warunki sanitarne (cel 6);
• odpowiedzialna konsumpcja i produkcja (cel 12);
• dobre zdrowie i jakość życia (cel 3);
• działania w dziedzinie klimatu (cel 13);
• zrównoważone miasta i społeczności (cel 11).
GOTOWI NA ZMIANY
Choć żaden z 17 globalnych Celów Zrównoważonego Rozwoju nie o nosi się bezpośrednio do budownictwa, nie można ignorować konieczności zmian, jakie muszą zajść w tym sektorze. Powszechnie funkcjonuje już termin zrównoważone budownictwo, który może być rozumiany jako projektowanie, budowanie i eksploatowanie obiektów z myślą o ograniczeniu ich szkodliwego wpływu na środowisko naturalne przy jednoczesnym zapewnieniu komfortu oraz odpowiedniej jakości życia ich użytkowników. Trzeba podkreślić, że budynki i przemysł związany z ich wznoszeniem są nieodzowną częścią kilku z opisanych przez ONZ Celów Zrównoważonego Rozwoju. Mają wpływ na takie aspekty, jak: dobre zdrowie oraz jakość życia (cel 3), czysta i dostępna energia (cel 7), innowacyjność, przemysł oraz infrastruktura (cel 9), zrównoważone miasta i społeczności (cel 11), odpowiedzialna produkcja oraz konsumpcja (cel 12), działania w dziedzinie klimatu (cel 13).
MNIEJ ENERGII, MNIEJ SMOGU
Jak wynika z dyrektywy EPBD Komisji Europejskiej, branża budowlana wykorzystuje pośrednio i bezpośrednio (głównie podczas użytkowania budynków) ok. 40% wytworzonej energii oraz jest odpowiedzialna za 36% całkowitej emisji CO2 w Unii Europejskiej. Nacisk na energooszczędność w budownictwie zaowocował m.in. wprowadzeniem obowiązku opracowania charakterystyki energetycznej budynków i zaostrzeniem przepisów dotyczących termoizolacyjności przegród. Już od stycznia 2021 obowiązuje współczynnik przenikania ciepła dla ścian zewnętrznych na poziomie nie wyższym niż U = 0,20 W/(m2·K). Kluczowy jest tu dobór odpowiednich materiałów. Wśród elementów murowych najlepszymi wynikami pod względem termoizolacyjności może poszczycić się bez wątpienia beton komórkowy.
ZDROWY I BEZPIECZNY DOM
Stabilna, utrzymana na odpowiednim poziomie temperatura we wnętrzach to nie tylko mniejsze zużycie energii, ale również doskonałe warunki dla użytkowników budynku. Co więcej, beton komórkowy jest materiałem o wysokiej paroprzepuszczalności, dzięki czemu w pomieszczeniach panuje korzystny mikroklimat powietrzno-wilgotnościowy. Dodatkowo zawarte w nich wapno i wytworzony dzięki niemu odczyn zasadowy zapobiegają rozwojowi szkodliwych mikroorganizmów oraz korozji biologicznej. A to właśnie grzyby i pleśnie w zawilgoconych ścianach stanowią jeden z najczęściej występujących czynników zagrażających zdrowiu mieszkańców domów jednorodzinnych. Bezpośredni wpływ na ludzi przebywających w budynku ma również promieniowanie emitowane przez materiały budowlane. Powstający z naturalnych surowców beton komórkowy jest zaliczany do materiałów tzw. niskoaktywnych, niewydzielających żadnych toksycznych substancji. Badania przeprowadzane przez producentów prefabrykatów wskazują z kolei na doskonałe parametry izolacyjności cieplnej oraz akustycznej przy jednoczesnym „odchudzeniu” ścian, a zatem mniejszym zużyciu materiałów i zwiększeniu powierzchni użytkowej mieszkań. Nie mniej ważna jest współpraca producentów z klientami w zakresie świadomości w tych obszarach – dlatego coraz częstsze są działania takie jak certyfikacja LEED/BREEAM czy przygotowanie instrukcji dla ostatecznych użytkowników obiektów mieszkalnych. Bezpieczeństwo to także sposób montażu prefabrykatów na budowie: małe, profesjonalne ekipy montażowe, które w krótkim czasie „składają” obiekty bez użycia rusztowań, wprowadzają branżę budowlaną na nowy poziom ochrony pracowników.
ODPOWIEDZIALNA (KONSUMPCJA I) PRODUKCJA, CZYLI OD PRODUKCJI DO RECYKLINGU
Polscy producenci ABK oraz PB dokładają wszelkich starań, aby proces produkcyjny był jak najmniej uciążliwy dla środowiska. Większość stowarzyszonych w SPB producentów wykorzystuje w swoich procesach produkcyjnych odnawialne źródła energii (OZE), a w szczególności fotowoltaikę i energię wiatrową. W wielu przypadkach przechodzą z tradycyjnych paliw kopalnych, takich jak węgiel, na gaz ziemny. Transport wewnętrzny jest realizowany za pomocą wózków widłowych o napędzie gazowym (LPG) lub elektrycznym. Produkcję cechuje brak ścieków, co uzyskuje się dzięki pełnemu wykorzystaniu wody użytej w procesie. Powstałe odpady są w pełni poddawane recyrkulacji do ponownego wykorzystania. Nie zapominajmy też o konieczności rozpatrywania materiałów budowlanych wkontekście całego życia produktu. Coraz większy nacisk kładziony jest na tzw. budownictwo cyrkularne, które polega na jak najdłuższym utrzymaniu materiałów w obiegu i ich skutecznym recyklingu. To duże wyzwanie dla producentów stosujących cement jako wiodący surowiec – począwszy od 2021 r. dzieją się trzy dekady przemian w dążeniu do osiągnięcia neutralności klimatycznej w 2050 r. Branża cementowa zmaga się także z problemem rosnących kosztów zakupu uprawnień do emisji CO2. W zakresie ABK wykorzystywane są jedynie naturalne surowce, a proces produkcji odbywa się w cyklu zamkniętym z wykorzystaniem pary wodnej wytwarzanej przy małym nakładzie energii. Jej zużycie kształtuje się na poziomie zaledwie 210 kWh/m3 dla betonu komórkowego. Dla porównania: wyprodukowanie elementów murowych z silikatów wymaga zużycia 280 kWh/m3, a w przypadku ceramiki około 610 kWh/m3. Na potrzeby transportu prefabrykatów powstają zawiesia systemowe z resztek produkcji strun sprężających; resztki prętów mogą być także łączone za pomocą zgrzewarki w pełnowartościowe długości. Drewniane szalunki są przekazywane do ponownego użycia (np. na budowach). Wśród najważniejszych certyfikatów uzyskiwanych w zakresie produktów prefabrykowanych, jak również ABK, jest EPD (and. Environmental Product Declaration).
EDUKACJA
Zrównoważone budownictwo jest tematem bardzo aktualnym w całej europejskiej gospodarce i od kilku lat zajmuje się nim aktywnie również branża betonu komórkowego oraz prefabrykacji. Już w 2011 r. na terenie Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy Stowarzyszenie Producentów Betonów wspólnie z Europejskim Stowarzyszeniem Producentów Autoklawizowanego Betonu Komórkowego (EAACA) zorganizowało 5. Międzynarodową Konferencję pt.: Securing a Sustainable Future – zapewnienie zrównoważonego rozwoju. Temat przewodni stanowił inspirację dla przemysłu do zainteresowania i wprowadzania zasad zrównoważonego budownictwa. W 2019 r. została zorganizowana 6. Konferencja SPB Beton komórkowy i prefabrykacja betonowa w nowoczesnym budownictwie, podczas której odbył się dedykowany zrównoważonemu rozwojowi interesujący panel dyskusyjny z udziałem wybitnych specjalistów. Na co dzień eksperci z firm stowarzyszonych w SPB prowadzą wiele seminariów na wyższych uczelniach technicznych, poświęcając uwagę zrównoważonemu budownictwu. Edukacja to nie tylko współpraca
z uczelniami i szkołami, ale także akcje skierowane do społeczności lokalnych, w których buduje się oraz wpływa na świadomość i codzienne zachowania pracowników na terenie fabryk, biur, budów.
KOMUNIKACJA Z INWESTORAMI I INTERESARIUSZAMI
CSR, czyli społeczna odpowiedzialność biznesu, to koncepcja, która jakiś czas temu zagościła w wielu przedsiębiorstwach. Chociaż dotyczy ona zrównoważonego rozwoju, jej działania w obliczu rosnącego kryzysu klimatycznego okazały się niewystarczające. CSR przez wiele firm był traktowany jako dobra strategia marketingowa, która pozwoli ocieplić wizerunek firmy w oczach zarówno klientów, jak i potencjalnych inwestorów. W tym celu stworzono nie tylko samodzielne stanowiska, ale całe działy CSR, które wzmacniały w ten sposób prestiż marki. Po latach okazało się to zbyt mało wartościowe, dlatego dzisiaj to pojęcie jest zastępowane szerszym zagadnieniem, jakim jest ESG.
Wiele polskich oraz międzynarodowych firm z branży deklaruje „0 emisji” (ang. net-zero emissions) do roku 2050. To, jak dane przedsiębiorstwo do tematu podchodzi i jak się dzieli informacją o objętych celach, przyjmując na siebie niejako zobowiązanie o informacji zwrotnej do wszystkich interesariuszy (a szczególnie inwestorów) świadczy o odpowiedzialności oraz dojrzałości zarządu. Coraz więcej przedsiębiorstw publikuje raporty środowiskowe, tzw. Sustainability Reports, w których wykorzystują ESG (ang. Environmental Social Responsibility Governance). Cytując Wikipedię: ESG to skrót oznaczający czynniki, w oparciu o które tworzone są ratingi i oceny pozafinansowe przedsiębiorstw, państw oraz innych organizacji. Składają się one z 3 elementów: E – Środowisko (z ang. environmental), S – Społeczna odpowiedzialność (z ang. social responsibility), G – Ład korporacyjny (z ang. corporate governance). Ich głównym celem jest dostarczenie inwestorom możliwości porównania na jednej płaszczyźnie alternatywnych kierunków inwestowania poprzez analizę tych 3 parametrów. Głównym celem oceny podmiotu pod kątem ESG jest opracowanie syntetycznego komunikatu oraz skutecznego sposobu informowania rynku kapitałowego o wyniku badania przeprowadzonego przez analityków niezależnych od ocenianego podmiotu. To wszystko po to, aby być nie tylko przyjaznym środowisku, ludziom czy planecie, ale również aby przebieg procesu dotarcia do celu był transparentny i podlegał ciągłemu monitoringowi. Na pewno każda dobra firma chciałaby być dobrym pracodawcą zapewniającym swoim obecnym, jak również przyszłym pracownikom bezpieczną, godną pracę i rozwój. Zrównoważone budownictwo jest koniecznością chociażby ze względu na odpowiedzialność przed przyszłymi pokoleniami za naszą Planetę Ziemię – i dotyczy nas wszystkich.
Potrzebujesz wsparcia w pracy projektowej? eksperci SPB są do Waszej dyspozycji EKSPERCI SPB – B4F (builder4future.pl)
