Co nowego w branży prefabrykacji?

Wybudowane w formule Technologii 4.0 zakłady prefabrykatów żelbetowych i linie produkcyjne na terenie całej Polski (m.in. fabryki: Pekabex w Gdańsku Kokoszkach, ZPB Kaczmarek w Prusicach) i kolejne duże inwestycje w realizacji, w szczególności w okolicach Warszawy – wygląda na to, że branża nadrabia zaległości po niemal trzydziestu latach ciszy na rynku mieszkaniowym.
Budownictwo, w stosunku do innych gałęzi przemysłu, posługuje się nadal bardzo tradycyjnymi rozwiązaniami – na jego efektywność wpływają m.in. praca na budowach często słabo wykwalifikowanych pracowników i wykorzystywanie przestarzałych technologii. Nośnikiem zmian w obszarze budownictwa, znacząco poprawiającym efektywność, jest zastosowanie szeroko pojętej prefabrykacji, w której proces wytwarzania elementów jest bardzo mocno wsparty przez maszyny, a na budowach spotykamy tylko specjalistyczne kilkuosobowe grupy monterów, które w krótkim czasie realizują obiekty. Plac budowy nie potrzebuje dużego zaplecza, gdyż montaż realizowany jest prosto z kół.
Obecnie na rynku dostępne są rozwiązania systemowe m.in. w budownictwie mieszkaniowym, halach, obiektach komercyjnych (m.in. galerie handlowe), parkingach, tunelach czy mostach. Oferta gotowych do złożenia na budowie elementów, prezentowanych w katalogach, daje duże możliwości zapanowania nad harmonogramem procesu budowy, logistyką i kosztami, ale przede wszystkim nad zapewnieniem wysokiej jakości. Oprócz takich elementów jak stropy, słupy i belki sporym zainteresowaniem architektów cieszą się produkty ścienne o zróżnicowanych elewacjach, z zamontowaną stolarką i instalacjami.

Automatyzacja i wdrożenie nowych materiałów
Automatyzacja śmiało wkroczyła w ostatnich latach właśnie w ten obszar. Zastosowanie w fabrykach robotów zbrojarskich czy betoniarskich pozwala nie tylko na podwyższoną kontrolę jakości, lecz również zwiększenie tak istotnego czynnika, jak bezpieczeństwo osób pracujących z wielkimi i ciężkimi elementami konstrukcji.
Kolejnym istotnym czynnikiem jest większa swoboda wprowadzania innowacji od producentów chemii budowlanej, a jest to możliwe dzięki produkcji w kontrolowanym środowisku. Bardziej ekologiczne materiały o zmniejszonym śladzie węglowym są coraz częściej pożądane tak przez inwestorów, jak i świadomych użytkowników ostatecznych. Nie wspominając o możliwościach certyfikacji np. BREEAM czy LEED.

Z północnych budów do Polski
Na rodzimych placach budów przez lata nie było widać monterów konstrukcji prefabrykowanych – ewolucja w projektowaniu, produkcji i metodach montażowych dokonywała się głównie za granicą. Wielu pomniejszych polskich producentów oraz kilku większych skupiło się przede wszystkim na eksporcie na rynki skandynawskie. Pozwoliło to osiągnąć wysoką jakość, oczekiwane parametry ekologiczne, akustyczne, cieplne estetyczne. Doceniane na północy Europy bezpieczeństwo i szybkość prac ekip budowlanych zostały zaprezentowane m.in. w pilotażowym projekcie Ja Sielska w Poznaniu, gdzie na pierwszym etapie powstały dwa 5-kondygnacyjne bloki liczące 55 mieszkań, a na drugim – cztery bloki liczące 110 mieszkań zostały zbudowane w czasie 9,5 miesiąca. Budowa stała się showroomem tego typu konstrukcji, odwiedzały ją grupy deweloperów, architektów, projektantów i inżynierów. Obecnie stoi już w pełni ukończona oraz zamieszkana – a wśród ciekawostek stała się również dowodem na to, że polskiemu społeczeństwu w zakupie wymarzonego mieszkania nie przeszkadza już spoina płyt stropowych na suficie czy surowy beton jako element dekoracyjny. Wręcz przeciwnie, te cechy zostały niejako podkreślone przez architektów w mieszkaniu pokazowym i wzbudziły zainteresowanie podczas poznańskich targów mieszkaniowych.
Dodatkowym impulsem do inwestowania w zakłady prefabrykacji stało się ogłoszenie przez PFR Nieruchomości wyników przetargu na budowę osiedla w tej technologii przy ul. Okólnej w Toruniu oraz umowa na budowę osiedla przy ul. Celulozowej we Włocławku podpisana przez Prezydenta Miasta Włocławka.

Nie tylko mieszkania: biura i hotele
Znaczny wzrost skali zainteresowania budownictwem systemowym wg danych opublikowanych niedawno przez GUS zaskoczył branżę. Wiadomo, że większa liczba wybudowanych w ostatnich latach domów wynikała z głodu mieszkań na rynku. A dodatkowo na zwrot ku prefabrykacji wpłynął także brak wystarczającej liczby wykwalifikowanych pracowników. Na horyzoncie pojawiły się obawy związane z otwarciem na zatrudnienie za zachodnią granicą pracujących u nas budowlańców z Ukrainy. A do wybudowania domów prefabrykowanych starczają małe, profesjonalne grupy monterów – w miejsce dużych ekip pracujących na budowach tradycyjnych.
Jednak nie tylko branża mieszkaniowa korzysta z takich możliwości jak szybkie tempo, ekonomiczność i jakość budownictwa systemowego. Inwestorzy obiektów hotelowych oraz biurowych coraz częściej przesyłają zapytania do producentów konstrukcji żelbetowych o opcje dostosowania projektów tradycyjnych do tej technologii. Jednym z najciekawszych projektów ostatnich miesięcy jest biurowiec firmy LIT Polska w Zielonej Górze – sześciokondygnacyjny obiekt został wybudowany z elementów prefabrykowanych, wśród których największym zainteresowaniem cieszyły się zaprojektowane i wprowadzone niedawno do produkcji ściany nośne fasadowe.

Rozwój prefabrykacji i działające w ramach firm centra badań oraz rozwoju będą przynosić coraz więcej ciekawych nowości służących wykonawcom, inwestorom i – co najważniejsze – użytkownikom ostatecznym.

Choć nowoczesna prefabrykacja dopiero rozpoczyna w Polsce karierę, warto zapoznać się z dostępnymi katalogami gotowych systemów obiektów użytkowych (mieszkaniowych/hotelowych/biurowych) składających się z elementów, m.in. ścian jedno-, dwu- i trójwarstwowych ze stolarką, elewacją oraz instalacjami elektrycznymi; elementów szybów windowych, klatek schodowych, elementów typu Filigran i innych. Instrukcje projektowania, opracowania i poradniki, wydawane przez Stowarzyszenie Producentów Betonów oraz poszczególnych jego Członków, z pewnością ułatwią architektom, projektantom, inwestorom i wykonawcom poruszanie się wśród dostępnych produktów.
Poszczególni Członkowie Stowarzyszenia Producentów prowadzą ponadto zajęcia na uczelniach technicznych na terenie całego kraju i biorą udział w konferencjach. Dzięki temu wiedza o prefabrykacji wychodzi poza ramy dostępnego przez lata na uczelniach zakresu dotyczącego konstrukcji znanych z latach 70. i 80.

Hale logistyczne i produkcyjne
Postawienie parku logistycznego w ciągu 6–7 miesięcy jest już normą – jednak na inwestorach robią wrażenie też takie cechy obiektów halowych jak: wysoka ognioodporność konstrukcji żelbetowej czy znaczące wytrzymałości dachów, których zimą nie trzeba odśnieżać i dodatkowo można na nich umieszczać farmy fotowoltaiczne – a to wszystko w bardzo konkurencyjnej cenie.
Uzyskiwanie rozpiętości sprężonych dźwigarów nawet do 45 metrów pozwala na tworzenie dużych powierzchni bezsłupowych, co jest szczególnie istotne w przypadku magazynów, gdyż daje swobodę doboru systemów składowania i poruszania się. Elementy żelbetowe nie tylko mają znaczną trwałość, lecz przynoszą użytkownikom niższe koszty konserwacji i eksploatacji – w porównaniu z halami stalowymi nie ma konieczności ich malowania czy stosowania powłok ochronnych. Wysoka ognioodporność, odporność na korozję i agresywne środowisko daje dodatkową gwarancję bezpieczeństwa.
Infrastruktura Budowy tuneli, mostów i innych obiektów infrastrukturalnych oraz inżynieryjnych, toczące się w znacząco krótszym czasie niż kiedyś, pozwalają skrócić uciążliwe dla mieszkańców prace w miastach. Dzięki zastosowaniu wysokiej jakości materiałów obniżamy koszty eksploatacji w czasie, ograniczając zakres remontów.
Wygodzie mieszkańców mają służyć również obiekty parkingowe: zastosowanie prefabrykatów do budowy parkingów umożliwia posadowienie ich konstrukcji na dowolnym gruncie, szybką budowę i bardzo ekonomiczną eksploatację. Również w przypadku parkingów duże rozpiętości elementów oraz powierzchnie bezsłupowe przekładają się na codzienne użytkowanie. Rozwój prefabrykacji i działające w ramach firm centra badań oraz rozwoju będą przynosić coraz więcej ciekawych nowości służących wykonawcom, inwestorom i – co najważniejsze – użytkownikom ostatecznym. Współpraca wszystkich stron procesu budowlanego daje wymierne korzyści w postaci bardziej ekologicznych, ekonomicznych oraz ciekawych architektonicznie obiektów. Zachęcamy w szczególności uczniów i studentów kierunków technicznych do odwiedzania zakładów prefabrykacji oraz placów budów. Opracowanie zespołu technicznego Stowarzyszenia Producentów Betonów.

Infrastruktura
Budowy tuneli, mostów i innych obiektów infrastrukturalnych oraz inżynieryjnych, toczące się w znacząco krótszym czasie niż kiedyś, pozwalają skrócić uciążliwe dla mieszkańców prace w miastach. Dzięki zastosowaniu wysokiej jakości materiałów obniżamy koszty eksploatacji w czasie, ograniczając zakres remontów.
Wygodzie mieszkańców mają służyć również obiekty parkingowe: zastosowanie prefabrykatów do budowy parkingów umożliwia posadowienie ich konstrukcji na dowolnym gruncie, szybką budowę i bardzo ekonomiczną eksploatację. Również w przypadku parkingów duże rozpiętości elementów oraz powierzchnie bezsłupowe przekładają się na codzienne użytkowanie.
Rozwój prefabrykacji i działające w ramach firm centra badań oraz rozwoju będą przynosić coraz więcej ciekawych nowości służących wykonawcom, inwestorom i – co najważniejsze – użytkownikom ostatecznym. Współpraca wszystkich stron procesu budowlanego daje wymierne korzyści w postaci bardziej ekologicznych, ekonomicznych oraz ciekawych architektonicznie obiektów. Zachęcamy w szczególności uczniów i studentów kierunków technicznych do odwiedzania zakładów prefabrykacji oraz placów budów.

Opracowanie Zespołu Technicznego Stowarzyszenia Producentów Betonów

Instrukcje projektowania, opracowania i poradniki, wydawane przez Stowarzyszenie Producentów Betonów oraz poszczególnych jego Członków, z pewnością ułatwią architektom, projektantom, inwestorom oraz wykonawcom poruszanie się wśród dostępnych produktów. Ponadto poszczególni Członkowie Stowarzyszenia Producentów, m.in. w ramach programu Builder for  the Future, prowadzą zajęcia na uczelniach technicznych na terenie całego kraju i biorą udział w konferencjach. Dzięki temu wiedza o prefabrykacji wychodzi poza ramy dostępnego przez lata na uczelniach zakresu dotyczącego konstrukcji znanych z latach 70. i 80.