Jak wykonać roboty rozbiórkowe lub remontowe obiektów z wbudowanymi wyrobami zawierającymi azbest tak, by nie powodowały zagrożenia, i czy jest to w ogóle możliwe?
Dzięki znanej od dawna i cenionej własności azbestu, jaką jest odporność na wysoką temperaturę, trzy minerały azbestowe zyskały popularność i były szeroko wykorzystane w gospodarce światowej. Są nimi: powszechnie stosowany chryzotyl (azbest biały), w mniejszym stopniu wykorzystywany krokidolit (azbest niebieski) i jeszcze rzadziej stosowany amosyt (azbest brązowy).
Na czym polega problem?
Definicja „problemu azbestowego” zawiera się w tym, że omawiany minerał (grupa minerałów) wprowadzany był w przeszłości jako surowiec do produkcji wielu wyrobów oraz towarzyszył wielu procesom produkcyjnym przez dziesięciolecia w całej gospodarce światowej. Użytkowano go co roku we wszystkich krajach w milionach ton rocznie. „Nagle”, podobnie jak inne wcześniej użyte, a obecnie wycofane surowce i produkty powszechnie używane w gospodarce, po dokładnych badaniach medycznych okazał się szkodliwy dla zdrowia producentów i niosący ryzyko zdrowotne dla użytkowników. Przekonano się o tym stosunkowo późno, ostatecznie – w połowie lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku, kiedy zaliczono go do grupy substancji kancerogennych. Cechą produkcji wyrobów zawierających azbest, eksploatacji tych wyrobów, a także ich demontażu, transportu i składowania jest uwalnianie do otoczenia drobnego pyłu zawierającego włókna azbestu i koncentracja w miejscach kumulowania się pyłu, o ile istnieją takie możliwości (np. wewnątrz budynku). Pył ten, wchłaniany do dróg oddechowych, powoduje ich trwałe uszkodzenie. Dawka uszkadzająca układ oddechowy nie została przez WHO określona. Pył azbestowy uwalniany z wyrobów, które go zawierają, stanowi wielki problem techniczny i eksploatacyjny wszystkich urządzeń, instalacji znajdujących się w obiektach, a także problem eksploatacji samych obiektów, w których zastosowano omawiane wyroby. Użytkowanie tych obiektów z infrastrukturą zawierającą azbest trwa nadal, mimo przyjęcia odpowiednich zakazów stosowania azbestu (w Polsce od 1997 r.), i trwać będzie jeszcze długo (teoretycznie na terenie RP do 2032 r.). Zaprzestano bowiem jedynie wbudowywania azbestu do nowych obiektów. Eksploatuje się natomiast obiekty już istniejące. Ich eliminacja, a nawet rejestracja i oznakowanie [7], natrafiają na trudności i realizowane są ze zwłoką, co spowodowane jest dużą ilością, różnorodnością wyrobów i sposobem ich wbudowania do budynków, także faktem niemożności natychmiastowego przerwania eksploatacji obiektów z tymi wyrobami. Wspomniane obiekty, urządzenia i instalacje są często sprawne technicznie – kosztowne, a czasem niemożliwe byłoby całkowite wykluczenie ich z eksploatacji (jak np. w przypadku budynków mieszkalnych, szpitali czy dużych obiektów przemysłowych).
