Droga. Projekt muzeum na terenie niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady i obozu pracy w Treblince
Autor:
Jakub Dunal
Wydział Architektury Politechniki Śląskiej
Mentor:
dr inż. arch. Jan Kubec
O projekcie:
Praca porusza problematykę upamiętnienia miejsc związanych z Zagładą Żydów, odwołując się do pojęcia antypomnika oraz bazując na teorii Formy Otwartej Oskara i Zofii Hansenów. Istotą pracy jest znalezienie sposobu na zachowanie miejsca pamięci poprzez powiązanie architektury z krajobrazem i stworzenie relacji będących nośnikiem zdarzeń i zmiennych aktywności.
Teren byłych obozów w Treblince wydaje się znajdować „na końcu świata”, z dala od jakichkolwiek ludzkich osad. Uznając ciszę Treblinki za najsilniejszy nośnik grozy, autor stara się zachować ją za wszelką cenę. Zaproponowanym rozwiązaniem projektowym jest Droga – prosty i długi na prawie trzy kilometry odcinek. Droga zaczyna swój bieg przy krawędzi lasu Treblinki i przebiega przez lub tuż obok najistotniejszych obszarów: Obozu Zagłady, dawnej Żwirowni i Karnego Obozu Pracy, kończąc się w Miejscu Straceń. W ten sposób osiągany jest cel jakim było odnalezienie wspólnego mianownika i powiązanie ze sobą wszystkich obszarów. Podążając za postulatami teorii Formy Otwartej, Droga działa jak rama dla krajobrazu i zdarzeń w jego przestrzeni. Operując oszczędnymi w wyrazie zabiegami i formami, usuwa się z dominującej pozycji, oddając pierwszoplanową rolę naturze i człowiekowi.
Droga podzielona jest na pięć rozdziałów, odpowiadających w swojej treści obszarom, które przecinają. Rozdziały te zostały kolejno nazwane: Otchłań, Pandemonium, Niepamięć, Ślad oraz Cisza. Część kubaturowa mieszcząca muzeum to rozdział pierwszy.
Co było największym wyzwaniem architektonicznym?
Kiedy świat wydaje się łatwo zapominać o wojennym cierpieniu a historia ponownie niczego nas nie uczy, wyzwaniem staje się przywracanie poczucia obowiązku pamiętania. Uznając ciszę Treblinki za najsilniejszy nośnik grozy wydarzeń sprzed 80 lat, autor starał się zachować ją za wszelką cenę, wyzwaniem było również powiązanie architektury z krajobrazem, co chciał osiągnąć proponując prosty w formie sposób ingerencji. Autor próbował sprowadzić rolę architekta do bycia przewodnikiem nakreślającym linię przewodnią, stawiając użytkownika w roli współtwórcy dzieła i pozostawiając mu pole do własnych działań i decyzji.
O autorze:
Jakub Dunal, absolwent Wydziału Architektury Politechniki Śląskiej.
Architekt nominowany do nagrody EUmies Awards Young Talent 2023 za pracę dyplomową „Droga. Projekt muzeum na terenie niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady i obozu pracy w Treblince”. Zawodowo od kilku lat związany z wrocławską pracownią arch_it. W projektowaniu ceni minimalizm i dbałość o szczegóły. Miłośnik makiet i modeli architektonicznych.
