Przełom XX i XXI wieku charakteryzował się większą niż w przeszłości aktywnością człowieka. Skutkiem tego był między innymi rozwój nauki i techniki oraz gospodarki, ale także większa ingerencja człowieka w środowisko naturalne. Smutnym efektem tej ingerencji była informacja, że w 2017 roku Dzień Długu Ekologicznego Ziemi przypadł na początku sierpnia.
Oznacza to, że już po siedmiu miesiącach zasoby środowiska zostały wykorzystane w ilości, którą środowisko jest w stanie samo zregenerować w ciągu całego roku. Warto w tym miejscu przypomnieć rzymską zasadę: „żyć według natury to najwyższe dobro”!
To skłania do szukania odpowiedzi na pytanie: jak nauka i technika powinny służyć współczesnemu człowiekowi i jego otoczeniu? Dyskusja na temat tych zagadnień w naszym środowisku jest tak samo ważna, jak ta o problemach technicznych. Pewne jest, że w swym działaniu zawodowym inżynier będzie musiał – w coraz większym zakresie – zajmować się problemami wychodzącymi daleko poza sferę materiału i technologii. Potrzebujemy wyobraźni i wrażliwości, a także wizji przyszłości. Inżynier tworzy przecież dla przyszłych pokoleń.
Coraz wyraźniej widać, jak trafne jest powiedzenie A. Einsteina, że „wyobraźnia jest ważniejsza od wiedzy”. Trzeba jeszcze wspomnieć głos B. Russela, który postulował, aby: „Naukę stale uzupełniać mądrością”. Powinniśmy pamiętać, że problemy, które rozumiemy jako sprawy techniczne i ekonomiczne, są także ważnymi problemami społecznymi.
W działaniach bieżących i krótkiej perspektywie ważna jest kreatywność, pomysł, determinacja oraz konsekwencja. W perspektywie dalszej potrzebna jest wizja. W historii ludzkości zdarzało się, że utopijne wizje się spełniały. Jednym z powszechnie znanych przykładów jest geniusz Leonarda da Vinci. Pożądaną cechą wizji jest kompleksowość. Ułomna jest wizja dotycząca tylko wybranych obszarów. Przecież są one elementem całości i dlatego całościowe ujęcie rozwoju ma większe szanse powodzenia.
Prof. dr hab. inż. KAZIMIERZ FURTAK, prof. zw.
Politechnika Krakowska
Członek Rady Recenzentów Miesięcznika Builder
