WIELKI PIEC – ADAPTACJA WIELKIEGO PIECA HUTY POKÓJ W RUDZIE ŚLĄSKIEJ NA CELE TURYSTYCZNO-KULTURALNE

Głównym wyzwaniem projektowym przed jakim stanęliśmy była adaptacja i rewitalizacja znajdującego się w Rudzie Śląskiej Wielkiego Pieca Huty Pokój na cele turystyczno-kulturalne. Nie użytkowany od 2005 roku Wielki Piec wybudowany w latach 60-tych został wpisany do rejestru zabytków (2012r.) co uchroniło go przed całkowitą rozbiórką.

Wielki Piec w Rudzie Śląskiej jest jednym z trzech jakie pozostały na terenie Polski. Na szczególną uwagę zasługuje maszynownia wchodząca w jego skład, która jest jedyną zachowną w Europie. Naszym zdaniem zespół obiektów Wielkiego Pieca ze względu na swoją wyjątkowa wartość historyczną, technologiczną, a także bycie rozpoznawalnym symbolem na mapie miasta bez żadnych wątpliwości zasługuje na udostępnienie zwiedzającym oraz tchnienie nowego, drugiego, życia.

Projektowana forma obiektu z założenia ma nie zdominować istniejących obiektów, a być jedynie elementem spajającym nowoprojektowaną tkankę z historyczną zabudową. Wnikliwa analiza obiektu zapoczątkowała długie poszukiwania komunikacji w nowoprojektowanej części obiektu, która pozwoliłaby obsłużyć wybrane najważniejsze elementy do zwiedzania. Wynikiem poszukiwań jest wprowadzony „komunikacyjny BOX” na poziomie drugiej kondygnacji, z którego można dostać się do poszczególnych elementów takich jak: maszynownia i sterownia, zespół nagrzewnic, estakada kolejowa, odpylnik statyczny oraz Wielki Piec – na ten ostatni poprowadzono także dodatkową komunikację pionową umożliwiającą dostęp do tarasów widokowych znajdujących się na 33 oraz 57 metrze od poziomu terenu. BOX pełni także rolę otwartej przestrzeni wystawowej, doświetlonej świetlikiem dachowym przez który można spoglądać na zabytkowe elementy obiektu. Z kolei na ścianach umieszczone zostały tablice multimedialne wyświetlające materiały związane z historią obiektu. W parterze obiektu zlokalizowano część biurowo-administracyjną oraz nowe funkcje uzupełniające, m.in. sala spotkań(audytorium), restuarację mające na celu aktywizację przestrzeni i społeczności. Zarówno resturacja jak i sala widowiskowa mogą funkcjonować niezależnie od zespołu muzealnego.

W związku z niewielką ilością występującej na terenach poprzemysłowych zieleni w projekcie wprowadzono „zielone dziedzińce”, które wypełniają roślinnością przestrzeń poprzedzającą wejście do obiektu. Dziedzińce są dostępne niezależnie od godzin otwarcia obiektu i mogą być wykorzystywane zarówno przez odwiedzających jak i okolicznych mieszkańców. Zagospodarowanie terenu uzupełnia parking oraz tereny zielone, w tym krzewy oraz izolacyjne szpalery drzew.

Nowoprojekowana część utworzona została z prostych brył, które zostały wykończone nowoczesnym detalem i materiałami. Całość została podporządkowana zabudowie poprzemysłowej i tworzy tło dla historii tego miejsca. Przedstawiony projekt jest próbą zdefiniowania odpowiedzi na konkretne wyzwanie w jakim stawiana jest rola architekta w przypadku adaptacji obiektów zabytkowych. W naszym projekcie wykorzystując współczesne i dostępne środki architektoniczne udostępniliśmy Wielki Piec dla zwiedzających oraz uzupełniliśmy jego funkcje w celu rentowności oraz aktywizacji mieszkańców. Mamy nadzieję, że obiekt zostanie w niedalekiej przyszłości zrewitalizowany i będzie ważnym punktem na Szlaku Zabytków Techniki.

O autorach
Wojciech Remer, obecnie student studiów II stopnia na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej. Współautor kilkunastu konkursów architektonicznych, m.in. finalista międzynarodowego konkursu „International Finsa Award 2018”, zdobywca 3 miejsca w konkursie na instalacje artystyczną „Alegoria Trójmiasta”, laureat nagrody specjalnej w Konkursie Dla Młodych Architektów 2019 oraz zwycięzca międzynarodowego konkursu UNI Moontrip (2020). Od ponad trzech lat swoje doświadczenie zawodowe zdobywa w biurze architektonicznym GIGAarchitekci Artur Garbula. Architektoniczną pasję łączy z zamiłowaniem do narciarstwa i siatkówki.

Jonasz Matuszczyk, student I roku II stopnia Wydziału Architektury Politechniki Śląskiej, absolwent Instytutu Architektury PWSZ w Raciborzu. Współtwórca i laureat licznych konkursów, m.in.: Zwycięzca międzynarodowego konkursu UNI Moontrip 2020, wyróżnienie w konkursie o nagrodę Prezesa Agencji Rozwoju i Przemysłu S.A. na prace inżynierską 2019, 3 miejsce w konkursie na instalację artystyczną „Alegoria Trójmiasta” 2018, wyróżnienie dla finalistów międzynarodowego konkursu FINSA Award 2018. Miłośnik grafiki komputerowej.