SZCZECIN REWITALIZUJE WATERFRONT I CENTRUM

Szczecin realizuje obecnie dwa duże projekty ukierunkowane na rewitalizację przestrzeni miejskiej. Z jednej strony władze miasta skupiają swoje działania na ożywieniu jednej z głównych ulic miasta, z kolei z drugiej krystalizuje się ambitny projekt zagospodarowania szczecińskiego Śródodrza.

Rewitalizacja szczecińskiego Śródodrza to przedsięwzięcie obliczone na lata i dziesiątki milionów złotych. Gmina Szczecin bardzo konsekwentnie, krok po kroku, tworzy warunki, by to ogromne wyzwanie stało się realne. Trwa międzynarodowy konkurs urbanistyczno-architektoniczny, który ma wskazać władzom Szczecina i jego mieszkańcom wizję zagospodarowania Łasztowni i sąsiednich wysp na najwyższym światowym poziomie.

– Serce Szczecina zawsze biło nad Odrą. Od jakiegoś czasu to serce bije mocniej dzięki m.in. rozwojowi portu, bulwarom, wydarzeniom kulturalnym, Starej Rzeźni, Lastadii czy zapowiedzi odbudowy stoczni – mówi Piotr Krzystek, prezydent miasta. – Zaczynamy projekt, dzięki któremu serce Szczecina nad Odrą zabije mocnym, równym rytmem.

Od traktu kupieckiego do miejskiej Rzeźni
Historycznie obszar Łasztowni i sąsiadujących z nią innych wysp szczecińskiego Śródodrza zawsze należał do najważniejszych miejsc na mapie miasta. Tędy w średniowieczu biegł najważniejszy trakt handlowy. Tutaj rozwijał się port – koło napędowe gospodarki miasta. Tu wreszcie od XIX wieku działała wielka miejska rzeźnia.
Po drugiej wojnie światowej Łasztownia, choć położona w samym sercu Szczecina, vis a vis reprezentacyjnych Wałów Chrobrego, stała się przestrzenią zamkniętą. Intensywnie rozwijana funkcja portowa sprawiła, że teren ten większość szczecinian oglądała wyłącznie z daleka. Przekształcenia gospodarcze i zmiany technologiczne, jakie zaszły w branży portowej, sprawiły, że zaczęto dyskutować o „powrocie miasta nad Odrę”. Potrzeba było kolejnych dekad, by ogólne dyskusje zamienić w konkretną koncepcję.

Waterfront prowadzi do konkursu
Akademickie warsztaty i dyskusje poświęcone możliwej zabudowie wysp Śródodrza poprzedziły sformułowanie strategii marki „Floating Garden”, według której do 2050 roku nowe serce Szczecina będzie właśnie na zielonych, przyjaznych dla mieszkańców Łasztowni, Kępie Parnickiej i Wyspie Zielonej. Dzięki zaś międzynarodowemu konkursowi na budynek nowej Filharmonii, zakończony zwycięstwem pracowni Barozzi-Veiga z Barcelony, i szeregowi nagród, jaki ta realizacja otrzymała (w tym nazywanej architektonicznym Noblem nagrodzie im. Miesa van de Rohe), Szczecin stał się głodny architektury na najwyższym światowym poziomie. Nic więc dziwnego, że konkurs na urbanistyczno- -architektoniczą wizję zagospodarowania Śródodrza zyskał status międzynarodowego i jest prowadzony według standardów Stowarzyszenia Architektów Polskich. W komisji konkursowej zasiedli doświadczeni praktycy i teoretycy nie tylko z Polski, ale także z Belgii, Holandii i Hiszpanii. Do konkursu zgłosiło się 251 pracowni z całego świata. Czas na przedstawienie swoich wizji mają do 20 września 2017 roku. Jesienią komisja zdecyduje, która z propozycji jest najciekawsza i najlepiej spełnia oczekiwania mieszkańców. Szczecińscy urzędnicy liczą także, że prace architektów będą okazją do dyskusji nad miastem przyszłości.

Przyszłość staje się realna
Pierwszym efektem konkursu urbanistyczno-architektonicznego „Łasztownia. Nowe Serce Miasta” będzie rozpoczęcie procedur planistycznych.
– W 2018 r. rozpocznie się przygotowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla Łasztowni, opracowywanych na podstawie zwycięskiej wizji – mówi Jarosław Bondar, Architekt Miasta. – Jednocześnie do 2020 planowana jest budowa mostu Kłodnego i przebudowa całego układu drogowego zdecydowanie poprawiająca dostęp do całego Śródodrza, w tym także Łasztowni. Bezpośrednio więc po 2020 deweloperzy uzyskają lepsze możliwości inwestowania na całym obszarze.
Przykłady innych miast – Londynu, Hamburga – rewitalizujących swoje „waterfronty” i tereny poportowe pokazują, że jest to proces wieloletni i podzielony na wiele etapów. Jednak w wypadku Szczecina wysiłek inwestycyjny gminy i prywatnych właścicieli terenów na Śródodrzu pokazuje, jaki potencjał drzemie w całym tym obszarze. Po sfinansowanej, przy wsparciu środków unijnych, przez miasto modernizacji odrzańskich nabrzeży waterfront Odry stał się jednym z ulubionych miejsc rekreacji szczecinian. W połowie roku zakończył się kolejny etap przebudowy bulwarów, sięgający aż po cypel Łasztowni. Ta inwestycja wyeksponuje jeszcze jedno działanie gminy Szczecin – renowację „dźwigozaurów” – zespołu historycznych portowych dźwigów przypominających o portowym charakterze miasta.
Niezwykły charakter tego miejsca podkreślają działania prywatnych inwestorów. Sztandarowy projekt rewitalizacyjny to kompleks „Stara rzeźnia”, gdzie prywatna szczecińska firma oprócz swej głównej siedziby zorganizowała także restaurację i przestrzeń kulturalno-wystawienniczą. Inne obiekty miejskiej rzeźni przejmowane są przez kolejnych prywatnych właścicieli i z dbałością o przeszłość przemieniane w powierzchnie biurowe.
Symbolem nowych czasów jest zaś biurowiec Lastadia, zaprojektowany przez doświadczone szczecińskie biuro Orłowski- -Szymański na rzecz wywodzącego się ze Szczecina dewelopera – firmy SGI. Więcej na www.lasztownia.szczecin.eu.

Szczecin rewitalizuje centrum miasta
Przygotowania do rewitalizacji części alei Wojska Polskiego w Szczecinie na odcinku od Placu Zgody do Placu Szarych Szeregów trwają od 2014 roku. Priorytety procesu rewitalizacji Szczecina zostały określone w 2010 roku w Lokalnym Programie Rewitalizacji. Proces kompleksowych przekształceń kwartałów przedwojennej zabudowy, zlokalizowanych wzdłuż śródmiejskiego odcinka alei, jest sukcesywnie prowadzony przez Szczecińskie Towarzystwo Budownictwa Społecznego, Towarzystwo Budownictwa Społecznego Prawobrzeże oraz wspólnoty mieszkańców. Bieżące plany zakładają uzupełnienie prowadzonych działań rewitalizacyjnych o kompleksową zmianę walorów użytkowych i estetycznych śródmiejskiego odcinka alei Wojska Polskiego w porozumieniu z mieszkańcami. Do tej pory Miasto przeprowadziło szereg działań zmierzających do wypracowania kompromisowej koncepcji zagospodarowania tego obszaru. Były to m.in. debaty, spotkania badawcze, konsultacje społeczne.
– Przeprowadzanie tak znaczących zmian w przestrzeni miejskiej jest dużym wyzwaniem – zaznacza Jarosław Bondar, Architekt Miasta. – Konieczne jest wypracowanie kompromisu w maksymalnym stopniu uwzględniającego potrzeby i oczekiwania wszystkich stron, tj. mieszkańców alei Wojska Polskiego, przedsiębiorców prowadzących działalność na alei oraz ogółu mieszkańców Szczecina. Wszystkie przedstawiane mieszkańcom warianty są efektem analiz i prac projektowych wykonanych przez zespół ekspertów, co ma zagwarantować prawidłowe funkcjonowanie Alei Wojska Polskiego w całości systemu komunikacji miasta.

Konsultacje społeczne
Na początku prac nad wizją zagospodarowania tego odcinka, na podstawie badań ruchu oraz analiz projektowych związanych z przekształceniem alei Wojska Polskiego, z około 12 opracowanych i poddanych analizie różnych wariantów przekształcenia alei – wybrano cztery warianty w celu poddania ich procesowi ankietyzacji. Badania przeprowadzone przez Szczecińskie Towarzystwo Socjologiczne oraz Centrum Rozwoju Społeczno-Gospodarczego wskazały na poparcie dla wzmocnienia obecności w obszarze alei instytucji kultury, galerii artystycznych oraz handlu.
Ankietowani odnieśli się negatywnie do wizji alei jako miejsca przeznaczonego wyłącznie do zamieszkania, do wprowadzenia w obszar alei linii tramwajowej oraz zamknięcia alei dla ruchu samochodów, tj. stworzenia deptaku. Ankietyzacja była przeprowadzona wśród ponad tysiąca osób, w tym: mieszkańców Szczecina w ogóle, mieszkańców alei Wojska Polskiego oraz przedsiębiorców prowadzących działalność na alei.
Na przygotowanie projektu rewitalizacji alei Wojska Polskiego miasto otrzymało dofinansowanie w wysokości ponad 3,75 mln zł ze środków rządowych oraz unijnych w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014–2020. Łączna wartość projektu (kwota dotacji 90% i wkład własny 10%) wynosi ponad 4,18 mln zł.
W drugim kwartale 2017 został ogłoszony konkurs architektoniczno- urbanistyczny na koncepcję zagospodarowania przestrzeni publicznych w tym rejonie. Konkurs będzie opierał się na wykonanych analizach ruchu drogowego, wynikach przeprowadzonych konsultacji społecznych i badań socjologicznych. Rewitalizacja alei Wojska Polskiego jest częścią Lokalnego Programu Rewitalizacji, który zakłada objęcie rewitalizacją Kwartałów Śródmieścia położonych w ścisłym centrum miasta. Więcej na www.wojskapolskiego.szczecin.eu.