DŹWIĘKÓW KSZTAŁT

Budowa sali koncertowej w Jastrzębiu-Zdroju była sporym wyzwaniem, gdyż jest to pierwszy tego typu obiekt w Polsce, w którym na wewnętrznych ścianach z betonu architektonicznego odwzorowano wykres długości fali dźwiękowej. Jest to również jedyna sala koncertowa w której beton dominuje nie tylko jako element konstrukcyjny, ale także jako materiał wykończeniowy. Jej realizacja stanowiła swego rodzaju eksperyment.

22 września 2016 roku rozstrzygnięto organizowany przez Stowarzyszenie Architektów Polskich (SARP) konkurs na opracowanie koncepcji urbanistyczno-architektonicznej rozbudowy Państwowej Szkoły Muzycznej I i II stopnia w Jastrzębiu-Zdroju, zlokalizowanej w centrum miasta przy ul. T. Kościuszki. Szkoła zajmuje dwa budynki – willę, która została wybudowana przed II wojną światową, oraz dobudowany w latach 60. gmach. Pomimo wielu remontów uczelnia nie miała odpowiedniej sali koncertowej.

Pierwsze miejsce w konkursie zajęła katowicka pracownia SLAS Architekci, o której projekcie czytamy w opisie: „Zaoblenia narożników bryły wynikają bezpośrednio z ograniczeń wielkości działki, w wyniku których elewacja została zbliżona do istniejących ciągów komunikacji pieszej i dostosowana do ich formy, łagodnie prowadząc przechodnia wzdłuż ścian fasady. Główna strefa wejścia znajduje się od strony placu w wysokiej na cztery kondygnacje przestrzeni dwupoziomowego foyer. Poziomy foyer są połączone szerokim biegiem reprezentacyjnej klatki schodowej, której górny bieg prowadzi na balkony sali koncertowej”. Nowo budowana sala koncertowa będzie połączona z istniejącym budynkiem o szerokości 28,5 m, długości 29,1 m i wysokości +16,3 m na poziomie attyki. Powierzchnia użytkowa dobudowanej części wynosi 1675 m2, a sala koncertowa ma pomieścić 368 osób.

Analiza i prace projektowe
W lutym 2017 do firmy PERI Polska oddział Kraków – Jaworzno zgłosiła się pracownia architektoniczna SLAS Architekci w celu wykonania wstępnej wyceny i zoptymalizowania kosztów budowy sali koncertowej, której wszystkie cztery ściany wewnętrzne o wysokości ok. 8,80 m miały odwzorowywać wykres fali dźwiękowej. Ściany sali koncertowej miały być w pierwotnej wersji obłożone konstrukcją drewnianą, jednak ze względu na koszty zdecydowano się na surowy beton, który pełni funkcję zarówno wizualną, jak i akustyczną. Po analizie obiektu PERI zaproponowało podział ścian wewnętrznych sali na cztery identyczne, powtarzające się odcinki rysunku fali dźwiękowej w rzucie i dwa przestawienia deskowania po wysokości, co zostało zaakceptowane przez architektów oraz akustyka. Ten zabieg mocno obniżył koszty inwestycji. W czerwcu 2019 roku rozpoczęła się budowa oraz prace projektowe w firmie PERI Polska. Najpierw wykonano standardowe elementy, takie jak fundamenty z systemu deskowań ściennych PERI DOMINO, ściany poziomu „0” – proste z systemu PERI TRIO oraz łukowe z systemu PERI RUNDFLEX.

Operacja PERI VARIO
PERI zaprojektowało także skomplikowane geometrycznie deskowania ścienne PERI VARIO w kształcie fali dźwiękowej, które zostały połączone z deskowaniem PERI TRIO i PERI RUNDFLEX. Pozwoliło to na znaczne obniżenie kosztów pierwomontaży, logistyki transportów oraz budowy. Pewne wyzwanie stanowiło dobranie odpowiedniej sklejki dla krzywizn ścian, odwzorowujących falę dźwiękową o minimalnym promieniu 19,5 cm. Ze względu na koszty odrzucono użycie ma gumowych, więc jako poszycie zastosowano jedyną sklejkę, która była na tyle elastyczna, żeby nadać jej kształt zadanych promieni. Jest to sklejka modelarska o grubości 4 mm bez filmu. Testy były prowadzone również na sklejkach z filmem, jednak podczas prób montażu do konstrukcji sklejka ta pękała. Firma PERI wykonała jeden segment deskowania VARIO celem sprawdzenia, ile betonowań będzie w stanie wytrzymać niestandardowa sklejka modelarska. Testy sklejki potwierdziły słuszność założeń, wobec czego w zakładzie prefabrykacji PERI w Jaworznie wykonano segmenty deskowaniowe PERI VARIO, zaprojektowane tak, by przewozić je standardowym transportem na budowę, co ograniczyło jego koszty. Podczas ustawiania na budowie pierwszych segmentów deskowaniowych PERI VARIO opiekę sprawował technolog PERI, który był jednocześnie ich projektantem. Warto zwrócić uwagę na to, że krzywizna fali została zaprojektowana w lustrzanym odbiciu, co wymusiło takie zaprojektowanie deskowania PERI VARIO, żeby można je było ustawić także „do góry nogami”. Dzięki projektom technologicznym kolejne przestawienia były na tyle intuicyjne, że odbywały się już bez potrzeby nadzoru technologa PERI. Żeby zapewnić płynne przejście pomiędzy dolnym a górnym betonowaniem, zastosowano na deskowaniu trapezowe listwy fazujące, które po zabetonowaniu wszystkich elementów ścian zostały wyciągnięte oraz zamaskowały połączenie obydwu etapów betonowania. Rozbudowę Państwowej Szkoły Muzycznej I i II Stopnia rozpoczęła firma Mostostal Zabrze GPBP SA, a kończy firma INTRAVI Sp. z o.o. Zarówno firmy wykonawcze, pracownia SLAS Architekci, jak i pracownia odpowiedzialna za akustykę ARCHAKUSTIK są zadowolone z uzyskanego efektu ścian żelbetowych.

MARCIN IDZIK
Kierownik zespołu technologów
PERI Polska