ARCHITEKTURA I BAJKI

Pracownia Nizio Design International wygrała konkurs na opracowanie koncepcji Interaktywnego Centrum Bajki i Animacji przy Studiu Filmów Rysunkowych w Bielsku- Białej.

Będzie ono połączeniem interaktywnego, nowoczesnego muzeum z parkiem rozrywki typowym dla ekspozycji wystawienniczych przy zagranicznych studiach filmowych. Projekt ma zostać zrealizowany w 2020 roku.

– W moim odczuciu wygrał najlepszy projekt spośród tych, które spełniały wymogi postawione przez organizatorów. Zarówno strona architektoniczna, jak i scenariusz ekspozycji daje szanse na powstanie niezwykłego interaktywnego centrum. Dużą zaletą projektu jest także to, że w przyszłości może on zostać rozbudowany o kolejne moduły. Gwarancję powodzenia zapewnia dotychczasowy dorobek projektanta, który pracował przy tak znanych projektach, jak Muzeum Powstania Warszawskiego czy Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN – Andrzej Orzechowski, dyrektor Studia Filmów Rysunkowych, jednocześnie jeden z jurorów w konkursie rozstrzygniętym 10 stycznia 2017 r.

Z uwagi na specyfikę tematyki oraz złożoność zagadnień, jakie były przedmiotem koncepcji Interaktywnego Centrum Bajki i Animacji przy Studiu Filmów Rysunkowych w Bielsku-Białej, konkursowe zadanie okazało się naprawdę trudne. Tym większa była radość z wygranej i z sukcesu, jaki odniósł projekt pracowni Nizio Design International i firmy MWE Sp. z o.o. To było nie lada wyzwanie – zarówno pod względem architektury, jak i założeń urbanistycznych oraz ogromu merytorycznego materiału i muzealnych zbiorów, dla których musieliśmy wypracować spójną, atrakcyjną formułę prezentacji w przestrzeniach samego muzeum oraz wokół niego. W  uzasadnieniu jurorskim przeczytaliśmy, że nagrodę przyznano nam za „trafne rozwiązanie urbanistyczno-architektoniczne, w szczególności za artykulację narożnika przestrzeni miejskiej z wyraźnie zdefiniowaną strefą wejściową oraz stworzenie wewnętrznego dziedzińca płynnie przechodzącego w zielone tereny rekreacyjne, a także za dobranie odpowiednich proporcji i skali nowej zabudowy w stosunku do historycznej”. Podkreślano, że potencjał naszego projektu tkwi przede wszystkim w szansie na wprowadzenie do przestrzeni miejskiej nowej jakości. Za wielką wartość pracy jury uznało jednoczesne eksponowanie historycznej i współczesnej bryły.

Interaktywny świat animowanej rozrywki
Założyliśmy, że nowo powstająca instytucja przy Studiu Filmów Rysunkowych będzie połączeniem interaktywnego, nowoczesnego muzeum z parkiem rodzinnej rozrywki, typowym dla ekspozycji, które działają przy zagranicznych studiach filmowych. Centrum zostanie zbudowane w oparciu o dorobek założonego w 1947 roku SFR w Bielsku Białej, najstarszego działającego w kraju studia wyspecjalizowanego w produkcji filmów animowanych. Mało kto pamięta, że zrealizowano tutaj ponad tysiąc animacji, w tym słynne bajki dla dzieci. Naszym zadaniem było stworzenie projektu pełnego atrakcji i proponującego naukę przez zabawę. Ekspozycja będzie więc wykorzystywać nowoczesne techniki multimedialne oraz materiały i eksponaty wydobyte z przepastnych archiwów studia. Wierzymy, że samo studio i stworzone na jego bazie centrum ma szansę stać się istotnym elementem tożsamości i wizerunku miasta, wartym rozpropagowania.
Projekt Centrum Bajki wykorzystuje potencjał istniejącej architektury. Inwestycja ma na celu zrewitalizowanie obszaru, na któ- rym znajduje się SFR, i stworzenie opartej na lokalnej tradycji nowoczesnej wizytówki miasta. Opracowany projekt zagospodarowania terenu i przebudowy Willi Rotha, w której działa SFR, zakłada uzupełnienie obiektu o część wystawienniczą i rozbudowę historycznej siedziby SFR w formie zwartej kubatury usytuowanej prostopadle do istniejącego budynku. Część dawna i nowa zostaną połączone specjalnym łącznikiem. Biura i pracownie Studia Filmów Rysunkowych będą ulokowane na parterze istniejącego budynku, natomiast sale wystawowe z prezentacją eksponatów SFR znajdą się na pierwszym piętrze. Prosta, geometryczna bryła nowego budynku pomieści ścieżkę edukacyjną pokazującą od strony praktycznej sposoby tworzenia filmów animowanych i równolegle także dorobek twórczy bielskiej instytucji.

Architektura i urbanistyka
Zaprojektowane założenie urbanistyczne dostosowaliśmy do uwarunkowań działki i do charakteru istniejącej zabudowy. Przed wejściem do Centrum, na rogu dwóch ulic, powstanie placyk. Do jego narożnika przylegać będzie zaś amfiteatralna widownia, z której będzie można oglądać projekcje multimedialne, mapping oraz filmy wyświetlane na płaszczyźnie elewacji. Powyżej widowni zaplanowaliśmy ogród edukacyjno-rekreacyjny z kopiami dawnych urządzeń do animacji, wprawianymi w ruch siłą mięśni. Natomiast na przedłużeniu elewacji budynku od strony dziedzińca znajdzie się ażurowa ściana-ogrodzenie wykonana z modułowych paneli z betonu architektonicznego, osłaniająca ogród od hałasu i miejskiej zabudowy. Tę ażurową ścianę skonstruujemy tak, by stwarzała wrażenie ruchu przesuwającej się taśmy filmowej i nawiązywała do dynamiki filmu. Na dachu nowo zaprojektowanego budynku chcemy umieścić ogród, z którego roztaczać się będzie widok na miasto i otaczające je góry.
Plan założenia oparty jest o geometrię dwóch prostokątów, niejako wytworzonych z ruchu prostokąta wokół własnej osi. Zabieg ten stanowi widoczne nawiązanie do kluczowego w animacji zjawiska, polegającego na utrwalaniu się na kliszy zmultiplikowanych obrazów w kolejnych fazach ruchu. Przejście z hallu na pole widowiskowe i do ogrodu jest wąskim, niemal punktowym przesmykiem, w którym przetną się linie wyznaczane przez krawędzie zabudowy gmachów i obrysu prostokątów widocznych w planie działki. Bryła, oglądana z perspektywy miasta czy z ogrodu edukacyjnego, dzięki reflektorom i projektorom umieszczonym w zagłębieniach elewacji będzie pulsować światłem. Wprowadzi zwiedzających, niczym „latarnia magiczna”, w fascynujący świat kina i animacji. Założyliśmy, że obie bryły będą połączone przeszkloną przestrzenią holu głównego, z którego będzie można wejść i do historycznego budynku SFR, i do nowego budynku, gdzie oprócz ścieżki edukacyjnej znajdzie się też sklepik z pamiątkami, recepcja oraz bufet.

Bajkowa ścieżka edukacyjna
Główna część wystawiennicza umieszczona jest na pierwszym piętrze nowego budynku. Część ekspozycji znajdzie się także na piętrze drugim, gdzie zaplanowaliśmy dodatkowo salę konferencyjną, pomieszczenie animatorów oraz archiwum materiałów cyfrowych. Na tym poziomie znajdzie się również łącznik między nowo projektowanym i historycznym budynkiem. Chcemy, by ścieżka edukacyjna Interaktywnego Centrum Bajki i Animacji wyraźnie dzieliła się na dwa równoległe wątki: praktyczny i historyczny. Pierwszy zaplanowaliśmy tak, by ukazywał elementy procesu powstawania filmów animowanych, angażując w nie młodszych i starszych zwiedzających, żeby pokazywał produkcję filmów „od kuchni”. Drugi w sposób interaktywny zaprezentuje dorobek bielskiego studia.
Poświęcona animacji analogowej przestrzeń „Świat Bolka i Lolka to swoiste wejście na teren ścieżki, pokazujące różnorodność znanych z popularnej bajki miejsc, sytuacji, krajobrazów, scenerii, a także ludzkich charakterów i sylwetek psychologicznych. Chcemy, by widzowie dostrzegli, jak bogata i różnorodna jest rzeczywistość świata animacji. Praktyczny aspekt tej części ekspozycji polegać będzie na zaproszeniu do tworzenia własnej animacji w oparciu o wiedzę dotyczącą etapów produkcji, zaprezentowanych na czterech kolistych stołach z wbudowanymi ekranami. Tę przestrzeń zamknie szklana tafla, na której będą pokazywane fragmenty filmów stworzone przez zwiedzających. Na posadzce pojawiają się projekcje świetlne w technice GOBO z planszami do dziecięcych gier w klasy czy warcaby. Dodatkowo na kasetonowej ścianie zewnętrznej umieścimy „wirtualne okna” z ekranami do interaktywnych projekcji audio-wideo.
Drugą przestrzeń, „Podwórko Reksia”, poświęciliśmy animacji komputerowej i 3D. Korzystając ze specjalnych programów, zwiedzający będą mogli tworzyć postaci z bajki w wersji 3D czy w formie hologramu. Zwieńczeniem tej ścieżki także będzie ekran, na którym goście obejrzą efekty swej pracy. Trzecia przestrzeń, pt. „Grota Smoka Wawelskiego” formą przywiedzie na myśl szerokie wstęgi kliszy filmowej. W „smoczej jamie” dzieci będą poszukiwać porwanego profesora Gąbki, odnajdywać wskazówki przekazywane przez bohaterów bajki za pośrednictwem interaktywnych monitorów. W centralnej części „Podróży Kapitana Klipera”, czyli na czwartym odcinku ścieżki zwiedzania, zamontujemy ścianę z miękkich sześciennych puf, która będzie pełniła rolę przestrzennych puzzli. Zwiedzający będą mogli układać je w przestrzeni sali na kształt statku czy własnej bezludnej wyspy.
W piątej galerii, czyli „Gabinecie animacji bajkowych postaci zwierząt”, goście poznają technikę motion capture, pozwalającą zwierząt poprzez natychmiastowe kopiowanie ruchów wykonywanych przez człowieka. Przestrzeń szóstą, nazwaną „Pochylnia dźwięków”, dedykowaliśmy ścieżkom oraz efektom dźwiękowym i muzyce w filmie animowanym. Ze szczytu pochylni przez szklane ściany, które są jednocześnie ekranami, widzowie będą mogli oglądać wyświetlane na nich filmy. Przedostatnią część ścieżki, pt. „Gwiazda Kopernika”, zaaranżujemy na kształt obserwatorium astronomicznego z teleskopem oraz pięcioma owalnymi siedziskami w formie kapsuł. Kapsuły będą też swoistymi strefami dźwiękowymi do słuchania muzyki. Na ich sklepieniach będzie można oglądać uruchamiane komputerowo projekcje dotyczące kosmosu i odkryć z nim związanych. Ścieżkę zwiedzania zamknie sześć minisal kinowych, w których zwiedzający obejrzą wybrane produkcje bielskiego studia, skierowane do dzieci i dorosłych

Mirosław Nizio
architekt Nizio Design International