Osiedla zamknięte stały się znakiem naszych czasów. W Polsce jest ich więcej niż w jakimkolwiek innym kraju Europy. Jednak, jak podają eksperci, rozwiązanie to często ogranicza przestrzeń publiczną. Jak zatem planować osiedla?
Kompleks mieszkaniowy to nie tylko kubatura, ale i przestrzeń wokół, w tym ulice, które od lat umożliwiały komunikację w obrębie miast. Niegdyś to właśnie tu toczyło się życie lokalnych społeczności. Zmotoryzowanie świata nieco zmieniło to podejście. Najważniejszą cechą ulicy stała się właśnie funkcja komunikacyjna. Zaczęto tworzyć miasta na kanwie gęstej, zwartej zabudowy, co doprowadziło do tego, że ludziom doskwierał brak przestrzeni. Dlatego w XX w. miasta zaczęły się „otwierać”. Powstawały wysokie, punktowe budynki z ogromnymi wolnymi przestrzeniami pomiędzy nimi. Jednak, jak się okazało, rozwiązanie to nie było doskonałe. Dlatego dziś łączy się te dwa modele, pozostawiając przestrzeń przy dość wysokiej gęstości zabudowy. Projektując nową inwestycję, myślimy nie tylko o samej bryle, lecz także o wyodrębnionej przestrzeni publicznej, którą staramy się łączyć z terenami zielonymi znajdującymi się w najbliższym sąsiedztwie nieruchomości. Takie podejście ma swój początek w XIX-wiecznej idei miast-ogrodów, będącej odpowiedzią na narastające problemy związane z zanieczyszczeniem dużych ośrodków miejskich.
Howardowska idea miast-ogrodów jest stale rozwijana. W dużych ośrodkach miejskich tworzone się farmy miejskie. Wiele ulic jest przekształcanych w zielone deptaki. Niemniej, by koncepcja ta była spójna, nie powinniśmy pomijać kwestii urbanistycznych w założeniach planów zagospodarowania przestrzennego dla całego miasta. Komunikacja miejska powinna być planowana tak, by obsługiwała tereny przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową. Ponadto osiedla powinny być usytuowane w połączeniu z przestrzeniami publicznymi – parkami, skwerami czy terenami nabrzeżnymi. Ciekawym pomysłem jest także łączenie kompleksów mieszkaniowych ze sobą oraz z innymi częściami miasta poprzez spójne wyznaczanie ogólnodostępnych szlaków komunikacji pieszej i rowerowej.
W Polsce dużą popularnością cieszą się osiedla zamknięte, które – zdaniem kupujących – podnoszą prestiż inwestycji, a zarazem gwarantują poczucie bezpieczeństwa. Tymczasem o jakości inwestycji świadczyć może funkcjonalność osiedla, przekładająca się na komfort życia mieszkańców. Kompromisem pomiędzy tymi dwoma typami osiedli jest tworzenie zabudowy w tzw. gniazdach z dziedzińcami wewnątrz budynku. Taki zabieg daje poczucie bezpieczeństwa, ale nie odcina obiektu od całości założenia mieszkaniowego. Wspólne farmy, siłownie, miejsca do grillowania czy gry terenowe – wszystko to sprawia, że ludzie się ze sobą komunikują, jednoczą i żyją w większej harmonii.
Agnieszka Szczepaniak
Architekt, dyrektor do spraw rozwoju i PR AP Szczepaniak. Wiceprzewodnicząca Konwentu Rady Społecznej Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej, członek Dolnośląskiej Okręgowej Izby Architektów oraz Stowarzyszenia Architektów Polskich. Absolwentka Politechniki Wrocławskiej (kierunek: architektura i urbanistyka), Akademii Ekonomicznej oraz Wyższej Szkoły Zarządzania „Edukacja”. Współautorka projektów takich jak: Nowa Papiernia, Dyrekcyjna 33, Wojdyła Business Park, Perydot, Aura, Skwer Orla i Powstańców Śląskich. Razem z zespołem AP Szczepaniak laureatka wielu branżowych nagród, m.in.: International Property Awards, Piękny Wrocław (m.in. za Arkady Wrocławskie) czy Najlepszy Projekt Mieszkaniowy 2012–2015.
